De relatie tussen mens en technologie is nog nooit zo hecht en intiem geweest. In het begin van het digitale tijdperk nam de mainframe computer een complete ruimte in beslag. Twee decennia later veroverde de Personal Computer het bureau om vervolgens in de vorm van een laptop een plek op onze schoot te bemachtigen. En nu is de smartphone in onze broekzak of handtas beland. Deze laatste vormfactor dragen we altijd bij ons. Het apparaat is als het ware een extensie van onze hand en lijkt onlosmakelijk verbonden met ons lichaam. We reserveren er zelfs een speciaal plekje voor op ons nachtkastje, omdat we geen moment zonder kunnen.
Dankzij de smartphone hebben we altijd en overal informatie onder onze vingertoppen en is alle kennis ter wereld binnen handbereik. We besteden via het apparaat zelfs ons geheugen uit aan de cloud. Wie onthoudt er nog telefoonnummers? En waar zouden we tegenwoordig zijn zonder een navigatiesysteem? We vertrouwen er blindelings op en volgen gedachteloos de aanbevolen route, ook als die volkomen onlogisch of ronduit fout is, getuige de verhalen die soms in de krant te lezen zijn over onfortuinlijke bestuurders die met de auto te water geraken omdat de navigatie apparatuur ‘hier rechtsaf’ commandeerde.
Een nieuwe fase dient zich aan waar technologie nog dichter op onze huid komt te zitten of zelfs onder de huid als implantaat in ons lichaam. Een fase waarin technologie steeds meer persoonlijke informatie verzameld en een digitale context opbouwt teneinde ons nog beter van dienst te zijn. Als zodanig slaat het begrip “wearable computing” dan ook niet alleen op de reeks van digitale gadgets die beschikbaar komen, maar ook op de kunstmatige intelligentie die op de achtergrond alle verzamelde data verwerkt en op basis daarvan ons helpt in onze dagelijkse bezigheden door met relevante suggesties te komen danwel taken van ons over te nemen. De technologie is niet alleen veel persoonlijker maar ook veel slimmer. Denk hierbij onder andere aan Google Glass, slimme kleding, de toekomstige Apple iWatch, de FitBits, de Fuelbands, de Pebbles en de smartwatches van Nissan, Samsung en Adidas, maar ook andere persoonlijke en slimme technologieën zoals IBM Watson, Apple’s Siri en Google Now.
Technologie wordt intelligenter, intiemer, persoonlijker, intuïtiever en meer anticiperend. Technologie wordt hierdoor een wezenlijk onderdeel van onze identiteit. We kunnen niet meer zonder. Technologie is onze alleskunner, onze steun en toeverlaat, het is de leraar die ons les geeft, de coach die ons aanstuurt, de dokter die ons geneest, het is de moeder die voor ons zorgt en de vader die ons beschermt, het is de partner die ons liefheeft. Is zo’n toekomstscenario een brug te ver? Volgens bioscoopbezoekers niet. Begin volgend jaar verschijnt de film “Her” in de bioscopen. Het laat een toekomstscenario zien, waarin de mannelijke hoofdrolspeler een relatie aangaat met een kunstmatige intelligentie die hem letterlijk en figuurlijk in al zijn behoeften voorziet. Stemmen gaan al op om Scarlett Johansson de Oscar voor de beste vrouwelijke hoofdrol te geven, terwijl ze niet eens in beeld te zien is, maar slechts haar stem te horen is. Zo overtuigend en aannemelijk komt deze virtuele assistente dus over. En laten we eerlijk zijn, wie wil niet Scarlett als hulpje?
Dat dit opnieuw ingrijpende gevolgen gaat krijgen, staat als een paal boven water. Nieuwe vormen van interactie tussen mens en machine gaan verder dan het scherm en de aanraking ervan. De nieuwe vorm-factor borduurt voort op een vijftigjarige evolutie van technologie langs de assen van miniaturisering, toenemende rekenkracht, connectiviteit en personalisering van allerhande apparaten, data en diensten. Draagbare technologie kan ons voortreffelijk bedienen, versterken, zorgen voor een verhoogde productiviteit en zelfs helpen onze menselijke beperkingen te overstijgen. Slimme apparaten die we om, op of in ons lichaam dragen, gaan fungeren als een zesde zintuig, nadat de smartphone zich al als extensie van het menselijke lichaam manifesteert. Voorwaarde is wel dat we de nieuwe relatie met technologie goed vormgeven. Technologie moet de menselijke maat bedienen, zonder dat technologie de mens een maat dicteert.
Dit artikel verscheen ook als opinie artikel in de Trouw.
