Deze week werd Amerika opgeschrikt door een bericht van het officiele Twitter account van persbureau Associated Press. In het Witte Huis zouden twee explosies zijn geweest waarbij president Obama gewond was geraakt.
Al snel bleek dat het bericht onjuist was. Het Twitter account was gekraakt door het zogenaamde Syrian Electronic Army, een hackerscollectief dat een jaar eerder al eens het Twitter account van Reuters had overgenomen. Het valse bericht werd vrij snel gecorrigeerd. Een woordvoerder van het Witte Huis moest er zelfs aan te pas komen om te verklaren dat met president Obama niets aan de hand was en dat hij in blakende gezondheid verkeerde. Het leed was echter al geschied.
De Amerikaanse beurs reageerde vrijwel onmiddelijk op dit bericht. De paniek onder de beleggers sloeg toe en machines namen het werk over. Kevin Polcari, werkzaam voor investeringsbedrijf O´Neill Securities, zei hierover het volgende: “That goes to show you how algorithms read headlines and create these automatic orders – you don’t even have time to react as a human being”. Voordat de Dow Jowes Index weer opveerde, verloor de index 140 punten. Reuters schat in dat het tijdelijk verlies aan marktkapitalisatie in de S&P 500 alleen al circa $136.500.000.000 bedroeg.
Art Hogan werkzaam voor het bedrijf Lazard Capital Markets zei over de beurscrash het volgende: “We’re in an environment where we’re sensitive to any news that sounds like terrorism. That makes it that much more believable. That’s the tricky part. When something like AP gets hacked, it becomes reality for a period of time, until it’s not.”
Eerdere Flash Crashes
Het is niet de eerste keer dat machines op hol slaan. Op 6 mei 2010 stortte de beurs voor het eerst in als het gevolg van high frequency trading algoritmes. In een mum van tijd verloor de Dow Jones index 9 procent van zijn waarde. Geld verdween als sneeuw voor de zon. Enkele minuten later veerde de beurs weer op en herstelde zich. Uit een vijf maanden durend onderzoek van de U.S. Securities and Exchange Commission (SEC) en de Commodity Futures Trading Commission (CFTC) blijkt dat high frequency trading de veroorzaker is van al het kwaad. De snelheid waarmee deze transacties plaatsvinden is voor een normaal mens niet meer te bevatten, of zoals Kevin Slavin het zegt in zijn befaamde TedX keynote: “It takes you 500,000 microseconds just to click a mouse. But if you’re a Wall Street algorithm and you’re five microseconds behind, you’re a loser.”
De tweede keer dat een Flash Crash zich voordeed, was tijdens de introductie van het aandeel Facebook. In de ochtend van vrijdag 18 mei werd het aandeel Facebook (FB) voor het eerst aan de Amerikaanse NASDAQ beurs genoteerd. De introductie van het aandeel werd door miljoenen mensen met argusogen gevolgd. Iedereen was nieuwsgierig naar hoeveel geld ‘s werelds grootste sociale netwerk nu werkelijk waard was. Al snel werd duidelijk dat het niet goed ging met het aandeel. Het aandeel daalde in korte tijd vier punten, van 42 dollar naar 38 dollar, de hoogte van de officiële introductiekoers. Om 11:49 uur gebeurde er iets vreemds. De koers van het aandeel stokte. Voor vijf minuten lang leek het aandeel stil te staan, om vervolgens weer naar boven te schieten.
Wat gebeurde er precies in die 300 seconden? Zo met het blote oog valt er niets te zien, maar wanneer je inzoomt op de beurskoers, vallen er wel degelijk verschillen waar te nemen. Grote hoeveelheden aandelen wisselden namelijk in milliseconden van eigenaar. Aan de ene kant van het spectrum kochten tussenpersonen die grote hoeveelheden aan om de prijs van het aandeel niet onder de introductiekoers te laten vallen. En aan de andere kant probeerden high frequency handelaren het aandeel met een marge van een paar dollarcent massaal te verkopen. Mensen kwamen hier niet aan te pas. Het waren de algoritmes van computerprogramma’s die het aan-en verkoopproces reguleerden.
Algoritmes nemen de beurs over
In het artikel “Lies, Damn Lies and Twitter Bots” voorspelt futurist Jamais Cascio een scenario waarbij misinformatie de beurs doet crashen: “Algorithmic trading, particularly high-frequency trading, is extremely vulnerable to disruption; as it becomes more deeply connected to rapid news inputs from Twitter, the potential increases for misinformation flows to trigger flash crashes and stock price drops.” Precies dit scenario heeft zich nu voltrokken. De schade bleef dit keer beperkt, de beurs veerde net zo snel weer op als dat deze instortte, maar wie zegt dat het een volgende keer weer zo goed zal aflopen?
Uit een onderzoek van Eric Hunsader, die aan het hoofd staat van marktonderzoeksbureau Nanex, blijkt dat bij de beurs crash van deze week in eerste instantie de beurshandelaren in paniek raakten als gevolg van het foutieve bericht van het Associated Press Twitter account, al snel daarna namen de algoritmes het echter over. “Just a bunch of machines that act like lemmings.” zo beschrijft Hunsader de beurs crash. Hij voorspelt dat we nog maar aan het begin staan. Het is slechts het topje van de ijsberg. “In the future, the impact of a false tweet could be a lot worse.”
Twee werelden
In het onderzoeksproject “Twee Werelden – You Only Live Once” van de Commisie Project X Haren wordt geschetst hoe de fysieke en de digitale wereld niet op elkaar aansluiten. Door technologische versnelling loopt de fysieke wereld continu achter.
“Kortom, de manier waarop door autoriteiten en overheden gereageerd wordt op wat in onder andere de sociale media teweeg is gebracht, spoort nog helemaal niet met de gevestigde plaats die zij in onze samenleving inmiddels hebben ingenomen. Het zijn twee werelden, die beter met elkaar in verband gebracht moeten worden.”
Digitaal darwinisme noemt Brian Solis dit. “the evolution of consumer behavior when society and technology evolve faster than the ability to exploit it”. Ook deze week ondervonden we de directe gevolgen van deze kloof. Meerdere scholen in Leiden sloten hun deuren naar aanleiding van een dreigement op 4chan. De digerati duidden het dreigement al snel als loos alarm, volgens de gevestigde orde ging het wel degelijk om een serieuze bedreiging. Banken die niet meer te bereiken zijn door een DDOS-aanval. Creditcards die te hacken zijn met een simpele applicatie op het Android platform.
De fysieke wereld loopt voortdurend achter op de digitale wereld. Wat is de impact van het een op het ander? We weten het simpelweg niet. We kunnen al lang de gevolgen niet meer overzien. Hebben we niet een enorm monster geschapen?
