Een goede vriendin van mij vertelde gisterenavond twee interessante verhalen. Momenteel probeert zij haar oudste zoon klaar te stomen voor de CITO toets. Iedere week oefent ze met hem op het gebied van taal. Hij maakt nog te veel spellingsfouten, vandaar. Tijdens een van de oefeningen werd een vraag over een woordenboek gesteld. De blik in zijn ogen maakte haar veel duidelijk. Hij nog nooit of te nimmer van een woordenboek gehoord.
Deze vriendin is tevens lerares Frans. Onlangs stond ze voor een klas (groep acht) les te geven. Om de leerlingen op een speelse manier kennis te laten maken met de Franse taal. Hiervoor had zij een oefening bedacht waarbij leerlingen zelfstandig op zoek moesten gaan naar de Franse vertaling van een Nederlands woord. En wie dit dan het snelste kon. Het eerste woord dat ze als opdracht meegaf was “hond”. En toen werd het stil. De leerlingen begrepen niet hoe een woordenboek werkte. Dat ze bij de letter “h” moesten beginnen, daar kwamen ze nog wel uit, maar dat ze vervolgens met de letter “o” verder moesten gaan, kwam niet in hun op. Braaf begonnen ze bij de letter “h” en vervolgens daalden ze bladzijde voor bladzijde af. De gedachte of het “systeem” van een woordenboek was hun nog nooit geleerd.
Dit verbaasde mij enorm. Ik had vroeger 4 woordenboeken. Duits, Engels en Frans van Kramers en Nederlands van Van Dale. En ik heb die boeken heel wat gebruikt. Maar als ik eerlijk ben, gebruik ik deze boeken nooit meer. Ik weet nog geen eens meer waar ze staan. Ik denk bij mijn ouders thuis. Als ik tegenwoordig iets wil vertalen, dan tik ik het in op Google Translate. De uitkomst controleer ik dan, ik verbeter de grammatica en dan ben ik tevreden. Voor de betekenis van woorden gebruik ik Van Dale online of Wikipedia. Op mijn Kindle en iPad zit de Oxford Dictionary bijgesloten. Supersnel en handig dus allemaal. Altijd bereikbaar en ik hoef geen dikke boeken mee te zeulen.
Maar het idee dat de jeugd van tegenwoordig nog geen eens weet wat een woordenboek is en hoe dit werkt, vind ik vooralsnog verontrustend. Dit is toch basiskennis? Zonder deze basiskennis kom je toch niet verder in het leven? [overdrijfmodus] En hoe gaan ze dan om met een atlas? Zijn ze nog in staat om een legenda te lezen? Of ben ik nu een oude lul die zich verzet tegen de opkomst van nieuwe technologieen?
Wat vind jij? Deel jij soortgelijke ervaringen?
Dat zijn we niet van je gewend Sander, dat je je verzet tegen de opkomst van nieuwe technologieën. 🙂
Tegenwoordig zoek ik zelf altijd alles op in het online woordenboek (NE of EN). Het is voor je constateringen belangrijk om na te gaan wat de oorzaak is van dit verschijnsel:
– Wat doen kinderen zelf als ze een woord niet weten?
– Wat adviseren de ouders het kind als zij met een onbekend woord zitten?
– Hoe wordt kinderen op school geleerd om onbekende woorden op te zoeken?
– Is het een lokaal verschijnsel of komt het ook in andere scholen/regio’s/provincies voor?
Klinkt als een leuk onderwerp voor een afstudeerstage.
Even afgezien van de vraag hoe kinderen zoeken naar woorden. Ik ben het wel eens dat het verrassend is dat kinderen een alfabetisch geordend systeem niet geheel doorgronden. Dat wordt toch nog steeds op diverse plekken toegepast, denk aan een index achterin een boek of voor mijn part de volgorde van de leerlingenlijst van een klas.